Z kart historii... Powrót Kartuz do Macierzy

W niedzielę, 8 lutego 1920 roku do Kartuz wkroczyły oddziały Wojska Polskiego przynosząc ludności wolność i jutrzenkę wyzwolenia spod jarzma zaborców. Od tej chwili notuje się w Kartuzach dynamiczny rozwój gospodarczy miasta, rozbudowę przemysłu oraz wzrost populacji ludności pomimo masowych wyprowadzek ludności niemieckiej. Bo warto wiedzieć, że choć 11 listopada 1918 roku w wyniku rozstrzygnięć I wojny światowej Polska odzyskała niepodległość, to przejmowanie od Niemców ziem pomorskich rozpoczęło się jednak dopiero 18 stycznia 1920 roku od przejęcia Torunia. Społeczność kaszubska i kociewska powróciła do Macierzy po 148 latach dopiero 10 lutego 1920 r., gdy nastąpiły w Pucku Zaślubiny Polski z Morzem. 8 lutego z powrotu Kaszub w granice Polski mogła się cieszyć ludność kaszubska powiatu kartuskiego. Do Kartuz przybył oddział dowodzony przez Generała Józefa Hallera. Witały ów oddział owacyjnie na kartuskim Rynku tłumy Kaszubów na czele z nowo powołanym Starostą Emilem Sobieckim. Generał Józef Haller osobiście przybył do Kartuz 11 lutego i bywał jeszcze w tym mieście m.in. w 1922 roku, gdy poświęcono w Kartuzach sierociniec oraz w roku 1927 – wtedy też wziął on udział w odsłonięciu i poświęceniu figury Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej.